Lãi suất tiết kiệm tăng nhanh, chênh lệch huy động – tín dụng chưa cải thiện

	Mới có 16/44 ngân hàng phát sinh dư nợ có hỗ trợ lãi suất 2%
	Ngân hàng Nhà nước đã tính đến mục tiêu bình ổn lãi suất cho vay
	Ba "ông lớn" đã tham gia tăng lãi suất, dòng tiền sẽ đổ vào ngân hàng?

Lãi suất tiết kiệm tại nhiều ngân hàng đã tiếp tục tăng trong những ngày đầu tháng 10. Ảnh: Internet

Lãi suất tiết kiệm lên gần 9%/năm nhưng huy động vốn chậm

Theo khảo sát, các ngân hàng bao gồm cả "nhóm Big4" ngân hàng thương mại có vốn nhà nước hay các ngân hàng thương mại cổ phần (TMCP) đều có động thái điều chỉnh mặt bằng lãi suất huy động ở hầu hết kỳ hạn với mức tăng từ 0,1-2%. Tại kỳ hạn 1-3 tháng, nhiều ngân hàng đẩy lãi suất lên mức kịch trần 5%/năm. Còn tại kỳ hạn 6 tháng, một số ngân hàng huy động lên đến 7%/năm.

Với các kỳ hạn trên 12 tháng, lãi suất các sản phẩm tiền gửi cao nhất trên thị trường đã lên đến 8,4%/năm, thậm chí có ngân hàng đang có mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm cho kỳ hạn 13 tháng cao nhất lên tới 8,8%/năm nhưng với số tiền gửi phải lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Đáng chú ý, trước đợt tăng lãi suất tiền gửi lần này, một số ngân hàng thương mại đã có nhiều lần tăng mạnh lãi suất huy động ở hầu hết kỳ hạn vào các tháng trước đó. Theo kết quả của cuộc điều tra xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng quý 4/2022 của NHNN, hơn 1/3 tổ chức tín dụng cho biết đã điều chỉnh tăng nhẹ lãi suất biên.

Không chỉ tăng lãi suất, các ngân hàng còn đẩy mạnh chương trình khuyến mại, cộng thêm lãi suất để thu hút dòng tiền nhàn rỗi từ dân cư. Điều này đã giúp mặt bằng lãi suất huy động của nhiều ngân hàng thương mại quay về giai đoạn trước Covid-19.

Tuy vậy, dù các ngân hàng không ngừng nâng mặt bằng lãi suất huy động, song vẫn khó hút tiền trong dân, nhất là trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng cao gấp đôi huy động vốn.

Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội quý 3 và 9 tháng đầu năm 2022 của Tổng cục Thống kê cho biết, tính đến thời điểm 20/9/2022, tổng phương tiện thanh toán tăng 2,49% so với cuối năm 2021 (cùng thời điểm năm 2021 tăng 4,95%). Huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 4,04% (cùng thời điểm năm 2021 tăng 4,28%) trong khi tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đã đạt 10,54% (cùng thời điểm năm 2021 tăng 7,17%), tương đương gấp 2,6 lần tốc độ tăng trưởng huy động vốn.

Nỗi lo tăng lãi suất cho vay

Chính vì thế, không ít dự báo nhận định, lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục tăng trong những tháng cuối năm này. Điều này sẽ dẫn đến áp lực tăng lãi suất cho vay, dù các ngân hàng tiết giảm chi phí như lời kêu gọi của NHNN thì cũng khó có thể giữ lãi suất cho vay ổn định.

Hơn nữa, không chỉ lãi suất huy động mà lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng tăng đáng kể. Hiện lãi suất liên ngân hàng cũng tăng vọt từ mức chưa đến 1%/năm lên 6-7%/năm ở các kỳ hạn.

Báo cáo về tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý 4/2022 của Ngân hàng UOB cho hay, trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) có lập trường sẽ tiếp tục tăng mạnh lãi suất, USD tiếp tục tăng giá, VND sẽ mất giá thêm và tỷ lệ lạm phát gần mức mục tiêu của NHNN, nhiều khả năng NHNN sẽ tăng thêm 1 điểm % đối với lãi suất tái cấp vốn trong vòng 2 quý tới. Điều này sẽ đưa lãi suất tái cấp vốn lên 5,5% vào cuối năm 2022 và sau đó là 6% vào cuối quý 1/2023, bằng với mức được công bố ngay trước thời điểm Covid-19 được tuyên bố là đại dịch toàn cầu vào tháng 3/2020.

Trước đó, nhiều đơn vị phân tích cũng dự báo NHNN có thể tăng thêm lãi suất điều hành nhằm giảm áp lực lên tỷ giá trong những tháng cuối năm.

Các chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán SSI nhận định, càng về cuối năm, sức ép lên tỷ giá càng lớn và không loại trừ trường hợp NHNN sẽ tiếp tục tăng lãi suất điều hành nhằm giảm áp lực lên tỷ giá. Theo SSI, NHNN sẽ cố giữ thanh khoản trên hệ thống ngân hàng ở trạng thái không quá dồi dào trong giai đoạn còn lại của năm nhằm duy trì mặt bằng lãi suất liên ngân hàng VND ở vùng 5-5,5% để tạo mức chênh lệch hợp lý với lãi suất USD, giảm thiểu áp lực lên tỷ giá.

Tuy nhiên, các chuyên gia Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) lại cho rằng, từ giờ cho tới cuối năm nay, NHNN sẽ không có đợt tăng lãi suất nào nữa. Theo ACBS, những động thái gần đây của NHNN nhằm đối phó với áp lực phá giá ngày càng tăng đối với đồng VND. Do đó, NHNN có thể tăng lãi suất điều hành thêm 50 điểm cơ bản trong hai quý đầu của năm 2023 để kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tỷ giá.

Tại họp báo Chính phủ vào ngày đầu tháng 10, Phó Thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn cho biết, NHNN có tăng một số mức lãi suất trần tiền gửi cho các ngân hàng thương mại nhằm ưu tiên cho kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm duy trì lãi suất thực dương cho lãi suất tiền gửi để hài hòa lợi ích của các bên tham gia trên thị trường tiền tệ. Đồng thời, việc này cũng tạo điều kiện cho hệ thống ngân hàng có thể tiếp tục duy trì thu hút tiền gửi và có nguồn tài chính cho vay, hỗ trợ cho nền kinh tế trong thời gian tới. Vì thế, NHNN vận động các tổ chức tín dụng tiếp tục rà soát để tiết giảm các chi phí hoạt động, qua đó tạo điều kiện về mặt tài chính để giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong thời gian tới.