Cần có chế tài xử phạt với cá nhân kinh doanh online "né" thuế

	Bộ Tài chính: Tăng cường đôn đốc cá nhân kinh doanh online tự kê khai, nộp thuế
	Khảo sát sàn thương mại điện tử để khai nộp thuế hộ cá nhân kinh doanh
	Tổng cục Thuế: Không chồng chéo khi sàn thương mại điện tử khai và nộp thuế thay cho người kinh doanh

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Chuyên gia kinh tế, Giảng viên cấp cao Học viện Tài chính.

Thời gian qua, tình trạng kinh doanh tự phát, bán hàng online qua các nhóm “chợ cư dân” trên mạng xã hội nổi lên khi dịch Covid-19 bùng phát phức tạp. Nhiều ý kiến e ngại rằng nếu tình trạng trên không được kiểm soát chặt sẽ có nguy cơ thất thu thuế. Ông nhận định như thế nào về vấn đề này?

Trước hết, chúng ta thấy rằng trong thời đại bùng nổ của khoa học công nghệ, mà đỉnh cao là cuộc Cách mạng công nghệ 4.0 cùng với đó là sự thuận tiện của hệ thống mạng internet đang là nền tảng cho sự phát triển thương mại điện tử ở mọi quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Ở Việt Nam, thương mại điện tử cũng là một trong những hình thức phát triển tương đối mới, tuy nhiên, mức độ phát triển rất nhanh chóng đồng thời thu hút được một lượng khách hàng lớn tham gia vào hoạt động này.

Trong công tác quản lý thuế, ngoài các sàn thương mại có thể được quản lý thì đối với hoạt động kinh doanh online trên không gian mạng như Facbook, Zalo,... mặc dù cơ quan Thuế có theo dõi nhưng số thuế thu được chưa tương xứng với doanh thu cũng như tiềm năng. Trên thực tế, đã có tình trạng các đối tượng kinh doanh online đang lơ là nghĩa vụ với ngân sách nhà nước khi không chủ động khai, nộp thuế. Hơn nữa, còn có đối tượng tìm cách trốn thuế, né thuế với nhiều hình thức khác nhau. Ví dụ như việc các đối tượng chia nhỏ thành nhiều tài khoản khác nhau để kinh doanh, dẫn đến việc kê khai thuế có sự không chuẩn xác và rất khó có thể kiểm soát được. Nhiều trang mạng xã hội có nguồn gốc ở nước ngoài và không có pháp nhân quản lý ở Việt Nam khiến việc nắm bắt và phản ánh rất khó thực hiện. Ngoài ra, các đối tượng có rất nhiều "mánh khóe" chiêu trò khác nhau như từ một sản phẩm chỉ cần đánh thêm "một dấu chấm" thì đã có sự khác nhau rồi. Việc này đang là nguyên nhân làm cho việc kê khai thuế, tính thuế và nộp thuế không được chính xác và thực chất đây là hành vi trốn thuế.

Trong thông cáo báo chí mà Bộ Tài chính mới phát ra, cơ quan này khẳng định cá nhân bán hàng online thuộc diện điều chỉnh của pháp luật về thuế đối với cá nhân kinh doanh. Vậy ông đánh giá như thế nào về công tác quản lý thuế của cơ quan Thuế thời gian qua?

Đúng vậy, theo quy định của pháp luật thuế hiện hành, cá nhân kinh doanh không phân biệt kinh doanh theo hình thức truyền thống hay kinh doanh thương mại điện tử, livestream bán hàng trên nền tảng mạng xã hội đều thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân nếu có phát sinh doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên. Trong thời gian qua, Bộ Tài chính (ngành Thuế) cũng đã chủ động triển khai các giải pháp tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, phối hợp với các cơ quan có liên quan để khai thác thông tin từ đó đôn đốc cá nhân có hoạt động kinh doanh online tự kê khai, nộp thuế theo quy định.

Tuy nhiên, việc thu thuế kinh doanh trên mạng tương đối khó, do cơ quan Thuế không thể kiểm tra, giám sát thường xuyên các hoạt động kinh doanh trên các mạng này. Đặc biệt, trong bối cảnh các loại hình kinh doanh qua mạng đang có xu thế bùng nổ nhanh chóng. Hơn nữa lấy ví dụ như trên nền tảng mạng xã hội Facebook, một cá nhân có thể dễ dàng lập nhiều tài khoản để kinh doanh, từ đó chia nhỏ doanh thu dẫn đến việc không phải đóng thuế.

Ngoài ra, thời gian qua, sự phối hợp giữa cơ quan Thuế với các ngân hàng cũng như các nhà mạng vẫn chưa chặt chẽ, bài bản. Do không có sự quản lý một cách đầy đủ của phía cơ quan quản lý đăng ký kinh doanh cũng như sự phối kết hợp giữa các nhà mạng, cơ quan Thuế, sự vào cuộc của các ngân hàng thương mại và chế tài xử phạt chưa nghiêm nên mới xảy ra tình trạng thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh qua mạng.

Bộ Tài chính đang đề xuất sửa đổi chính sách pháp luật về quản lý thuế theo hướng tăng cường trách nhiệm của người nộp thuế và các tổ chức, cá nhân có liên quan. Theo ông, cần có chế tài như thế nào để đưa hoạt động kinh doanh online vào khuôn khổ?

Các giải pháp quản lý thuế trong thời gian qua đã dần đưa hoạt động kinh doanh thương mại điện tử nói chung và kinh doanh online nói riêng vào nề nếp.

Tôi nghĩ, thời gian tới, nếu các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh trên mạng không kê khai và nộp thuế thì cần có cơ chế phạt, thậm chí phạt thật nặng như cấm kinh doanh hoặc phạt tiền với mức cao để buộc họ phải thực thi đúng quy định của pháp luật.

Xin cảm ơn ông!